Azərbaycanlı tələbə İstanbulda etirazdan sonra deportasiya və zorakılıq iddiaları ilə üzləşir

İstanbul, Türkiyə – İstanbul Universitetində Antropologiya ixtisası üzrə magistr təhsili alan azərbaycanlı tələbə Nanəxanım (Nanə) Babazadə, universitet kafeteriyasında artan yemək qiymətlərinə qarşı keçirilən etiraz aksiyalarında iştirakına görə həbs edildikdən sonra deportasiya qərarı ilə üz-üzədir. Onun vəkilləri iddia edirlər ki, o, həbsdə olduğu müddətdə zorakılığa, alçaldılmaya və ciddi insan haqları pozuntularına məruz qalıb.

Həbs və ilkin saxlanma

Nanəxanım Babazadə etiraz aksiyalarında iştirakına görə 21 avqust 2025-ci il tarixində polis tərəfindən həbs edilib. Həbsdən sonra o, ilkin olaraq Arnavutköy Repatriasiya Mərkəzində saxlanılıb. Vəkillərinin sözlərinə görə, yemək qiymətlərinin artmasına qarşı etiraz etmək kimi sadə bir hərəkət ona qarşı “təşkilatla əlaqə” və ya hətta “xarici terror təşkilatı ilə bağlı araşdırma” kimi təqdim edilib.

Pis rəftar və hüquq pozuntuları iddiaları

Babazadənin hər iki vəkili, Əhməd Baran Çelik və Veli Günay, onunla davranışla bağlı bir sıra ciddi iddiaları ətraflı şəkildə açıqlayıblar:

• Fiziki zorakılıq: Vəkil Əhməd Baran Çelik bildirib ki, müvəkkili həbs zamanı döyülüb və xəsarətlər alıb. Vəkil Veli Günay da bunu təsdiqləyərək, Babazadənin boynunda və sağ qolunda “darp izleri” (döyülmə izləri/yaraları) olduğunu qeyd edib.

• Sözlü təhqir və alçaldılma: Polislər onun şort geyinməsinə görə təhqir ediblər.

• Vergülmə və təzyiq cəhdi: Arnavutköydə saxlanılarkən, polisin Babazadəyə agent kimi işləməyi təklif etdiyi və "Bizimlə işlə, əməkdaşlıq et" dediyi bildirilir. O, imtina etdikdə, 11 saat ərzində stulda oturmağa məcbur edilib, qalxmasına icazə verilməyib. O, həmçinin Azərbaycana könüllü qayıtmaq istədiyini bildirən bir sənədə imza atmağa məcbur edilib.

• Əsas ehtiyacların rədd edilməsi: Veqan olduğu üçün Babazadəyə 24 saat ərzində uyğun yemək verilmədiyi və zəruri dərmanlarının təmin edilmədiyi bildirilir. Vəkil Veli Günay həmçinin qeyd edib ki, polis bölməsində ona su verilməyib.

• Məcburi soyundurulma axtarışı: Arnavutköydən Çatalca Repatriasiya Mərkəzinə köçürülməsi zamanı Babazadənin bütün paltarlarını çıxarması tələb edilib. Vəkili onun çılpaq axtarışa müqavimət göstərdiyini və zorakılığa məruz qaldığını, başının zorla əyildiyini və paltarlarını çıxarmağa cəhdlər edildiyini bildirib. Vəkil Günay, bu axtarış zamanı kişi polislərin ona tamaşa etdiyini də qeyd edib.

Deportasiya qərarı və hüquqi mübarizə

Babazadə daha sonra hazırda saxlanıldığı Çatalca Repatriasiya Mərkəzinə köçürülüb. Ona qarşı “ümumi ictimai təhlükəsizliyi pozmaq” səbəbiylə deportasiya qərarı çıxarılıb.

Vəkil Əhməd Baran Çelik deportasiya qərarını qanunsuz elan edib və müvəkkilinin əsas insan hüquqlarının pozulduğunu iddia edir. O, həmçinin məhkəməyə müraciət və etirazlar üçün 7 günlük müddət bitmədən onu deportasiya etməyə cəhdin onun hüquqlarının pozulması olduğunu vurğulayıb. Hər iki vəkil, Ahmet Baran Çelik və Veli Günay, qərarı apellyasiya edəcəklərini və məhkəmə prosesinə başlayacaqlarını təsdiqləyirlər, lakin iddia qaldırıldıqdan sonra belə onun sərbəst buraxılacağına dair heç bir əminlik olmadığını qeyd edirlər.

Azərbaycanda zərər görmə riski

Vəkilinin qaldırdığı ən vacib narahatlıq Nanəxanım Babazadənin Azərbaycana deportasiya olunarsa, üzləşə biləcəyi potensial təhlükədir. O, öz ölkəsində veqan, qadın hüquqları və LGBTİ+ fəalı kimi tanınır və vəkili hesab edir ki, qayıtdıqdan sonra onun həyatı üçün təhlükə yarana bilər.