Əliyev TDT-nin Azərbaycanda hərbi təlimlər keçirməsini təklif etdi

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Türk Dövlətləri Təşkilatı (TDT) çərçivəsində hərbi əməkdaşlığın genişləndirilməsinə çağırıb.

Əliyev oktyabrın 7-də Azərbaycanın Qəbələ şəhərində keçirilən Türk Dövlətləri Təşkilatı (TDT) Dövlət Başçıları Şurasının 12-ci Zirvə görüşündə çıxışında deyib: "Ölkələrimizin hərbi, müdafiə və təhlükəsizlik sahələrində geniş əməkdaşlığını nəzərə alaraq, 2026-cı ildə Azərbaycanda TDT-yə üzv dövlətlərin birgə hərbi təlimlərinin keçirilməsini təklif edirik."

Onun fikrincə, "bu gün Türk Dövlətləri Təşkilatı sadəcə əməkdaşlıq platforması deyil, o, ciddi geosiyasi mərkəzlərdən biri kimi formalaşır."

"Bizim ümumi tarixi və etnik köklərimiz, vahid milli-mənəvi dəyərlərimiz bizi bir ailə kimi birləşdirir," deyə o, sözlərinə davam edib.

Əliyev TDT-ni dünya səhnəsində mühüm aktora çevirən amilləri sadalayıb.

Əliyev bəyan edib: "Daxili siyasi və iqtisadi sabitlik, mühüm geostrateji mövqe, müsbət demoqrafik vəziyyət və gənc əhali, nəqliyyat-logistika sahəsində böyük imkanlar, təbii sərvətlər, eləcə də hərbi və hərbi-texniki sahələrdə artan potensial TDT-ni dünya səhnəsində mühüm aktora çevirir."

Əliyev daha sonra qeyd edib ki, nəqliyyat və kommunikasiya əlaqələri TDT çərçivəsində strateji əhəmiyyət kəsb edir.

Dövlət başçısı türk dünyasının nəqliyyat, kommunikasiya, tranzit və digər istiqamətlərdə potensialından istifadə etmək məqsədilə həyata keçirilən işlərin qlobal əhəmiyyətli layihələrin reallaşmasına gətirib çıxardığını vurğulayaraq, qeyd edib ki, "Azərbaycan Şərq-Qərb və Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizlərinin fəal iştirakçısıdır."

Bu çərçivədə o, Vaşinqton Sammitinin (Azərbaycan, Ermənistan və ABŞ liderlərinin) mühüm nəticəsi kimi Zəngəzur dəhlizinin açılmasını adlandırıb.

Dövlət başçısı vurğulayıb: "Zəngəzur dəhlizi həm Orta Dəhliz, həm də Şimal-Cənub dəhlizi çərçivəsində yeni nəqliyyat arteriyası və ikinci marşrut kimi böyük əhəmiyyətə malikdir."

Əliyev həmçinin regiondan Avropaya doğru uzanan "yaşıl dəhliz" perspektivlərinə də toxunub.

Azərbaycan rəhbəri deyib: "Hazırda biz Orta Asiya - Azərbaycan - Türkiyə – Avropa yaşıl enerji dəhlizinin yaradılması üzərində işləyirik."

Onun fikrincə, iki ay əvvəl Vaşinqtondakı Ağ Evdə Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh sazişinin paraf edilməsi Cənubi Qafqazı sülh məkanına çevirəcək.

Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan isə öz növbəsində bəyan edib ki, "Biz Cənubi Qafqazdakı hadisələrin inkişafını nəinki izləyirik, həm də regionda sülh və sabitliyin bərqərar olması üçün atılan addımları səmimi qəlbdən dəstəkləyirik."

Onun fikrincə, "türk dünyası regionumuzun sabitliyinin və təhlükəsizliyinin təmin olunmasında bir çox cəhətdən daha fəal rol oynaya bilər."

Qazaxıstan Prezidenti Qasım-Jomart Tokayev isə TDT+ formatının yaradılması ideyasını dəstəkləyib.

Qasım-Jomart Tokayev vurğulayıb: "Dünyadakı mövcud geosiyasi vəziyyət olduqca mürəkkəbdir, buna görə də türk dövlətləri ümumi maraqlar naminə birlikdə hərəkət etməlidirlər. Bu gün dünya ictimaiyyəti bizi ciddi çağırışlara qarşı durmağa qadir olan güclü və birləşmiş dövlətlər kimi tanıyıb. Bir çox ölkələr təşkilatımızın fəaliyyətinə maraq göstərir. Qazaxıstan “Türkdilli Dövlətlər Təşkilatı +” formatının yaradılması ideyasını dəstəkləyir, onun əsas vəzifəsi əməkdaşlığımızın daha da genişləndirilməsi olacaqdır. Bu təşəbbüs, şübhəsiz ki, TDT-nin beynəlxalq nüfuzunu daha da artırmağa xidmət edir."

O, türk dövlətlərini "Orta Dəhliz boyunca hava limanları, dəmir yolu stansiyaları və dəniz limanlarının infrastrukturunun modernləşdirilməsində ən fəal iştirak etməyə" çağırıb.

Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyev Azərbaycanla Ermənistan arasında Birgə Bəyannamənin (Vaşinqton Bəyannaməsi) "bütün türk xalqlarının qələbəsi" olduğunu bəyan edib.

O deyib: "Bu tarixi sənəd iqtisadiyyat, ticarət və nəqliyyat kimi sahələrdə əməkdaşlıq üçün imkanlar yaradır."

Qırğızıstan Prezidenti Sadır Japarov isə ölkəsinin TDT ölkələrinin iqtisadiyyat, ticarət, investisiya və maliyyə sahələrində əməkdaşlıq üzrə yol xəritəsi hazırladığını bildirib.

O, həmçinin rəqəmsal sənədlərin hüquqi tanınmasını təmin edəcək elektron rəqəmsal imzaların qarşılıqlı tanınması haqqında sazişin imzalanması ilə bağlı Qırğızıstan tərəfinin təşəbbüsünü vurğulayıb.

Macarıstanın Baş naziri Viktor Orban Avropa İttifaqının (Aİ) Türkdilli Dövlətlər Təşkilatı və Mərkəzi Asiya ölkələri ilə strateji əlaqələri gücləndirməli olduğunu söyləyib.

Onun sözlərinə görə, Aİ-yə Avropadan baxdıqda TDT ölkələrinin nailiyyətləri və investisiyaları Aİ üçün "qızıl ehtiyat"dır.

Orban deyib: "Biz (Avropa) Rusiya ilə əlaqələri kəsdik. Avropa İttifaqı Türkdilli Dövlətlər Təşkilatı və Mərkəzi Asiya ölkələri ilə strateji əlaqələri gücləndirməlidir. Biz Avropadakı xaotik siyasi vəziyyəti düzəltməliyik. Rusiya ilə Ukrayna arasındakı müharibə Aİ-nin müharibəsi kimi qəbul edilir. Macarıstan müharibəyə qarşıdır və atəşkəsin vacibliyini düşünür. Sülhü seçməklə biz Macarıstanın təhlükəsizliyini də qoruyuruq."

Zirvə görüşündə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan, Qazaxıstan Prezidenti Qasım-Jomart Tokayev, Qırğızıstan Prezidenti Sadır Japarov, Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyev, Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Qurbanqulu Berdiməhəmmədov (müşahidəçi), Macarıstanın Baş naziri Viktor Orban (müşahidəçi), qismən tanınmış "Şimali Kipr Türk Respublikası" Prezidenti Ərsin Tatar (qonaq), TDT-nin Baş katibi Kubanıçbek Omuraliyev və digər rəsmi şəxslər iştirak ediblər.