Tramp Azərbaycanı İbrahim Razılaşmalarına daxil etməyə çalışır – Ermənistanla sülh danışıqları fonunda

U.S. President Donald Trump

ABŞ-ın keçmiş prezidenti Donald Trampın Azərbaycan və bir neçə Mərkəzi Asiya ölkəsini İbrahim Razılaşmalarına daxil etmək üçün iş apardığı bildirilir. Bu razılaşmalar İsrail və ərəb ölkələri arasında münasibətləri normallaşdıran tarixi sənədlərdir. Azərbaycan artıq İsraillə yaxın əlaqələrə malik olsa da, bu təşəbbüs Ermənistanla sülhün təmin olunması ilə üst-üstə düşür ki, Tramp bunu Azərbaycanın razılaşmalara qoşulması üçün vacib şərt hesab edir.

Əsas məlumat: İbrahim Razılaşmaları və genişlənməsiİbrahim Razılaşmaları 2020-ci ildə ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə başlamışdır. Bu razılaşmalar çərçivəsində Ərəblər Əmirlikləri və Bəhreyn İsraillə diplomatik əlaqələri normallaşdırdı. Daha sonra Sudan və Mərakeş də bu təşəbbüsə qoşuldu. ABŞ Dövlət Departamenti Tramp administrasiyası üçün bu razılaşmaları genişləndirmək əsas prioritetlərdən biridir.

Hazırkı vəziyyət: Azərbaycanla ciddi danışıqlarReuters-in məlumatına görə, İbrahim Razılaşmalarına yeni üzvlərin daxil olması üzrə müzakirələrdə Azərbaycanla aparılan danışıq ən ciddi və strukturlaşdırılmış hesab olunur. İki mənbə razılaşmanın bir neçə həftə ərzində əldə edilə biləcəyini bildirir. Digər mənbələr isə qeyd edir ki, Tramp Azərbaycanla Ermənistan arasında sülhün əldə olunmasını razılaşmaya qoşulmağın vacib ilkin şərti kimi görür.

Tərəflər 2023-cü ilin mart ayında sülh sazişi layihəsi üzrə razılığa gəlsələr də, əlavə şərtlər Azərbaycanın tərəfdən prosesin dayanmasına səbəb olub. Ermənistan rəsmiləri Azərbaycanın tələblərinə konstitusiyadan ərazi iddialarının çıxarılması və ATƏT-in Minsk qrupunun ləğvi üçün rəsmi müraciətin daxil olduğunu qeyd edir.

Trampın nikbinliyi və yaxın görüşlər19 iyulda Tramp ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə Ermənistan və Azərbaycan arasında “möcüzəvi irəliləyiş” əldə olunduğunu və sülhün “çox yaxın” olduğunu bildirib. Bir neçə mənbə Vaşinqton müxbiri Aleks Raufoğluna təsdiqləyib ki, Ermənistan və Azərbaycan bu həftənin sonunda Vaşinqtonda sülh niyyətlərini elan etməyə hazırdırlar. Tramp avqustun 8-də Ağ Evdə Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev və Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanı qəbul etməyi planlaşdırır.

Azərbaycanın motivləri: strateji maraqlar və simvolizmAzərbaycan uzun illərdir İsraillə yaxın hərbi və siyasi əlaqələr qurub, xüsusilə İrana qarşı ortaq maraqlar mövcuddur. Bu da ölkənin İbrahim Razılaşmalarına qoşulmasının praktik nəticələrini sual altına qoyur. Ekspertlər hesab edir ki, Azərbaycanın qoşulması daha çox simvolik əhəmiyyət daşıyacaq.

Rəsmi mövqelər və perspektivlərABŞ Dövlət Departamenti razılaşmaların genişləndirilməsini Tramp administrasiyasının əsas hədəfi kimi göstərir. Azərbaycan hökuməti isə məsələ ilə bağlı şərh verməkdən imtina edib.

Sülh danışıqları və diplomatik təşəbbüslər davam etdikcə, Azərbaycanın İbrahim Razılaşmalarına daxil olması Cənubi Qafqaz regionunda həm diplomatik, həm də geosiyasi baxımdan mühüm hadisə kimi qiymətləndirilir.

SEO təsviri (500 simvoldan az):