Sağlamlığın Pisləşməsi və Davamlı Həbs: Azərbaycanlı Jurnalistlər Ələsgər Məmmədli və Fərid İsmayılovun Ağır Vəziyyəti

Ələsgər Məmmədli

Bakı, Azərbaycan – “Toplum TV işi” üzrə davam edən məhkəmə prosesi hazırda həbsdə olan media eksperti Ələsgər Məmmədli və jurnalist Fərid İsmayılovun pisləşən səhhətinə diqqəti cəlb etməkdə davam edir. Son inkişaflara Məmmədlinin kritik tibbi vəziyyəti ilə bağlı Prezident İlham Əliyevə birbaşa müraciət və hər iki şəxs üçün ev dustaqlığına buraxılmaq barədə təkrarlanan, lakin uğursuz vəsatətlər daxildir.

“Toplum TV işi” ilə bağlı həbslər ötən ilin mart ayında başlamış, ilkin olaraq yeddi nəfər qaçaqmalçılıq ittihamı ilə saxlanılmışdı. Onların arasında “Toplum TV”nin qurucusu və media hüququ eksperti Ələsgər Məmmədli, habelə “III Respublika Platforması”nın spikeri Akif Qurbanov da var idi. Jurnalist Fərid İsmayılov bu ilin yanvarında, Şahnaz Bəylərqızı isə fevralda həbs edilmiş, lakin sonradan jurnalist xanımın işi ayrılaraq ev dustaqlığına buraxılmışdı.

Bütün ittiham olunanlar ittihamları rədd edərək, həbslərinin peşə fəaliyyətlərinə görə siyasi sifariş olduğunu iddia edirlər. Bu hal Azərbaycanda 2023-cü ilin noyabrından bəri 30-dan çox jurnalist və ictimai fəalın qaçaqmalçılıq ittihamı ilə qruplar halında həbs edilməsi və potensial olaraq 12 ilə qədər həbs cəzası ilə üzləşməsi kimi daha geniş bir tendensiyanın tərkib hissəsidir. Yerli hüquq-müdafiə təşkilatlarının siyahılarına görə, hazırda Azərbaycan həbsxanalarında təxminən 370 siyasi məhbus var. Rəsmilər isə ardıcıl olaraq vurğulayırlar ki, ölkədə heç kim sırf peşə fəaliyyətinə görə siyasi səbəblərlə həbs edilmir və həmin siyahılarda adı keçənlərin törətdikləri əmələ görə məsuliyyətə cəlb edildiyini bildirirlər.

İyulun 21-də keçirilən məhkəmə iclasında tanınmış media hüququ eksperti və “Zərdabi” mükafatı laureatı Ələsgər Məmmədlinin səhhəti əsas müzakirə mövzusu olub. Bir qrup jurnalist, hüquq müdafiəçisi və ictimaiyyət nümayəndəsi Məmmədlinin 2024-cü il martın 9-da həbs qətimkan tədbiri seçildikdən sonra səhhətində müşahidə olunan ciddi pisləşmə ilə bağlı Prezident İlham Əliyevə rəsmi müraciət ediblər.

Tibbi müayinələr nəticəsində onun qalxanvari vəzisində 23 mm ölçüdə TIRADS III düyün aşkar edilib ki, bu da 50–75% xərçəng riski deməkdir. Bundan əlavə, onun qaraciyər, böyrək və pankreasla bağlı ciddi problemləri, həmçinin prostat vəzində kalsinatlar var. Tibbi protokola görə, qalxanvari vəzin ölçüsünün 15 mm-dən böyük olması cərrahi əməliyyatı zəruri edə bilər. Müraciətdə kəskin boğulma, fasiləsiz baş ağrısı, başgicəllənməsi və ürəkbulanma kimi simptomların artdığı ətraflı təsvir edilir və onun tərəfdarları bunun “həyatı üçün real təhlükə” yaratdığını xəbərdar edirlər.

Jurnalist Qulu Məhərrəmli, “Konstitusiya” Araşdırmalar Fondunun prezidenti Əliməmməd Nuriyev və “Yeni Nəsil” Azərbaycan Jurnalistlər İttifaqının sədri Arif Əliyev kimi tanınmış şəxslərin imzaladığı müraciətdə Prezidentdən Məmmədlinin özəl klinikaların birində cərrahi əməliyyat olunması üçün hüquqi imkanların nəzərdən keçirilməsi xahiş edilib. Onun vəkili 2024-cü ilin iyunundan bəri onun vəziyyəti ilə bağlı son tibbi sənədləri əldə etməkdə çətinlik çəkdiyini qeyd edib. Məmmədli özü də səhhətindəki problemlərin ona necə təsir etdiyini ifadə edərək, “Hesablamışam, həbsdə olduğum müddətin 72 saatını ‘voronok’da (dustaq daşıyan avtomobildə) keçirmişəm” deyib.

Son məhkəmə proseslərində jurnalist Fərid İsmayılovun səhhəti də ciddi narahatlıq doğurub. Onun vəkili Zibeydə Sadıqova İsmayılovun yeddi cərrahiyyə əməliyyatı keçirdiyini, bunlardan altısının ağır ağciyər və ürək xəstəlikləri ilə bağlı olduğunu vurğulayıb.

İyulun 14-də keçirilən əvvəlki iclasda İsmayılov ciddi sağlamlıq problemlərini əsas gətirərək və isti havada “voronok”da məhkəməyə gətirilib-aparılmasının onun üçün “işgəncəyə” çevrildiyini bildirərək, məhkəmənin onun iştirakı olmadan davam etməsini xahiş etmişdi. Vəkili onun həbsdə lazımi tibbi müalicə almadığını, yalnız evdən göndərilən dərmanların verildiyini və bunun səhhətindəki problemləri daha da dərinləşdirdiyini təkrarlayıb. Ədliyyə Nazirliyi Tibb Baş İdarəsinin İsmayılovun vəziyyəti ilə bağlı tibbi sənədləri də məhkəməyə təqdim olunub.

İyulun 21-də keçirilən iclasda həm Məmmədli, həm də İsmayılovun ev dustaqlığına buraxılması üçün vəsatətlər qaldırılıb. Lakin prokuror Rauf Malışov etiraz edərək, onların həbsi üçün əsasların aradan qalxmadığını bildirib. Hakim Azər Tağıyevin sədrliyi ilə hakim kollegiyası ev dustaqlığına buraxılma barədə vəsatətləri təmin etməyib. Buna baxmayaraq, məhkəmə həm Ələsgər Məmmədli, həm də Fərid İsmayılovun səhhəti haqqında ətraflı məlumat almaq üçün sorğu verəcəyini bildirib.

“Toplum TV” ilə bağlı cinayət işi davam edir, təqsirləndirilən şəxslərin səhhəti və həbs şəraiti hüquq müdafiəçiləri və media ictimaiyyəti üçün əsas diqqət mərkəzində qalır.