Qərb Dövlətləri Rusiyaya Təzyiqi Artırır: Trampın Ultimatumu və Yeni Genişmiqyaslı Aİ Sanksiyaları

Brüssel/Vaşinqton – Moskavaya təzyiqi gücləndirmək üçün birgə səylər çərçivəsində, ABŞ Ukraynada sülhə nail olmaq üçün Rusiyaya birbaşa ultimatum vermiş, Avropa İttifaqı isə nəhayət, sərt sanksiyaların 18-ci paketini təsdiqləmişdir. Bu inkişaflar davam edən münaqişəyə son qoymaq üçün Qərbin yenilənmiş və güclü strategiyasından xəbər verir.

Son addımlar Ukraynada davam edən hərbi əməliyyatlar fonunda atılır, Qərb müttəfiqləri Kiyevin müdafiəsini gücləndirmək və Rusiyanı iqtisadi cəhətdən təcrid etmək yollarını axtarırlar. Aİ əvvəllər son sanksiya paketi ilə bağlı konsensus əldə etməkdə çətinlik çəkmişdi ki, bu da üzv dövlətlərə iqtisadi təsirə dair daxili fikir ayrılıqlarını vurğulayırdı.

İyulun 14-də Ağ Evdə NATO-nun Baş katibi Mark Rutte ilə görüşü zamanı ABŞ prezidenti Donald Tramp Rusiyaya sərt xəbərdarlıq edib. O, Rusiyaya Ukrayna ilə sülhə razılaşmaq üçün 50 günlük müddət vermiş və əgər razılaşma əldə olunmazsa, Rusiya məhsullarına 100%-ə qədər tariflər tətbiq edəcəyini bildirib.

Prezident Tramp həmçinin təsdiqləyib ki, ABŞ Ukraynaya Patriot zenit-raket kompleksləri və raketlər göndərməyi sürətləndirəcək və qeyd edib ki, bunlar NATO müttəfiqləri tərəfindən maliyyələşdiriləcək və bir neçə gün ərzində çatdırılacaq. O, bu yardımın Ukraynanın özünü müdafiə etməsinə "əhəmiyyətli dərəcədə kömək edəcəyini" bildirib.

NATO-nun Baş katibi Mark Rutte Rusiya prezidenti Vladimir Putini "Trampın xəbərdarlığını ciddi qəbul etməyə" çağırıb və Ukraynanın hava hücumundan müdafiə və cavab zərbələri endirmək üçün "həqiqətən çox sayda hərbi texnika" alacağını təsdiqləyib. Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski "X" səhifəsində Rutteyə, ABŞ-a, Almaniyaya və Norveçə əlavə Patriot sistemləri və digər silahlar təqdim etməyə hazır olduqları üçün təşəkkür edib. Zelenski "sülh naminə və insan həyatını xilas etmək üçün" Rusiyaya təzyiqin artırılmasının vacibliyini vurğulayıb. Lakin Rusiya Təhlükəsizlik Şurasının sədr müavini Dmitri Medvedev "X" səhifəsində Trampın hədələrini rədd edərək, onların ölkəsini "narahat etmədiyini" yazıb.

Əvvəlki fikir ayrılıqlarından sonra, Avropa İttifaqı səfirləri iyulun 18-də Rusiyaya qarşı 18-ci sanksiyalar paketini təsdiqləmək barədə razılığa gəliblər. Bu irəliləyiş iyulun 15-də Brüsseldə keçirilən Aİ xarici işlər nazirlərinin iclasından sonra baş verib, burada Slovakiya və Malta ilkin olaraq tədbirlərə qarşı çıxmışdılar. Slovakiya Rusiya qazının Avropaya satışının tamamilə qadağan edilməsindən yaranan potensial itkilərə görə kompensasiya zəmanəti tələb etmiş, Malta isə Rusiya neftinə tətbiq olunan qiymət məhdudiyyətinin sərtləşdirilməsinin tanker donanmasına mənfi təsir göstərə biləcəyindən narahatlığını bildirmişdi.

Bu ilkin maneələrə baxmayaraq, Aİ-nin xarici işlər və təhlükəsizlik üzrə ali nümayəndəsi Kaya Kallas tərəfindən "Rusiyaya qarşı indiyədək tətbiq olunmuş ən güclü sanksiyalardan biri" adlandırılan razılaşdırılmış paket bir neçə əsas tədbiri əhatə edir:

• Rusiya nefti üçün qiymət həddində əhəmiyyətli azalma, barel başına 60 ABŞ dollarından 47,6 dollara düşməklə.

• 22 Rusiya bankının beynəlxalq SWIFT sistemindən çıxarılması.

• Qanunsuz neft daşımalarının qarşısını almaq məqsədilə əlavə 105 "kölgə donanması" gəmisi və onların köməkçilərinə qarşı sanksiyalar.

• Rusiya hərbi sənayesinə, Çin banklarına və Rosneftin Hindistandakı ən böyük neft emalı zavoduna təsir edən məhdudiyyətlər.

• Şimal axını qaz layihəsinin fəaliyyətinə və Rusiyaya dron istehsalı texnologiyalarının ixracına qadağa.

Kallas bildirib ki, bu tədbirlər "Kremlin hərbi büdcəsini daha da azaltmaq" və "Rusiya banklarının maliyyələşməyə çıxışını məhdudlaşdırmaq" üçün nəzərdə tutulub.

Amerika Birləşmiş Ştatları və Avropa İttifaqının koordinasiyalı fəaliyyətləri Ukraynadakı münaqişəyə qarşı yüksək və çoxşaxəli yanaşmadan xəbər verir. Prezident Trampın hərbi yardımla dəstəklənən birbaşa ultimatumu və Aİ-nin hərtərəfli yeni sanksiyalar paketi ilə Qərb dövlətləri Rusiyaya qarşı iqtisadi və diplomatik təzyiqi artırmağı hədəfləyirlər. Yaxın həftələr Moskvanın bu güclənmiş beynəlxalq mövqeyə necə cavab verəcəyini göstərəcək.