Paşinyanın "Real Ermənistan" Vizionu Sülh və Senzura Müzakirələrinə Səbəb Olur

Armenian Prime Minister Nikol Pashinyan

İrəvan – Baş nazir Nikol Paşinyanın rəhbərlik etdiyi Ermənistan hökuməti ictimai şüuru "tarixi Ermənistan"dan ölkənin mövcud reallığına yönəltmək məqsədi daşıyan "Real Ermənistan" adlı yeni dövlət ideologiyasını təbliğ edir. Ermənistanı beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədləri daxilində təyin etməyə çalışan təşəbbüs qanun layihəsi ilə rəsmiləşdirilib və bu, incəsənət xadimləri, ictimai xadimlər və siyasətçilər arasında sülh, milli kimlik və bədii azadlıq üçün nəticələri ilə bağlı qızğın müzakirələrə səbəb olub.

Təhsil, Elm, Mədəniyyət və İdman Nazirliyi tərəfindən dərc edilmiş sənəddə təfərrüatlı şəkildə təqdim olunan konsepsiya layihəsində "Real Ermənistanın siyasi-hüquqi məkanı beynəlxalq səviyyədə tanınmış Ermənistan Respublikasının sərhədləri ilə məhdudlaşan bir məkan olaraq bəyan edilir". Qanun layihəsi qəbul edilərsə, dövlət sülh, ədalət və ictimai məsuliyyət kimi əsas ideyaları təbliğ edən teatr, ədəbiyyat və digər incəsənət əsərlərinə qrantlar vasitəsilə maliyyə dəstəyi verəcək. Siyasətin əsas müddəalarından biri müharibə təbliğatının və revanş çağırışlarının dövlət tərəfindən maliyyələşdirilən proqramlardan xaric edilməsidir. Layihə açıq şəkildə "regionda dinc yanaşı yaşam mühitinin formalaşmasına" təşviq edir və hətta birgə festivallar və ya filmlər kimi Azərbaycanla ortaq mədəni layihələrin həyata keçirilməsini təklif edir.

Bununla belə, təklif kəskin tənqidlərlə qarşılanıb, bir çox sənətçi bunu "senzura cəhdi" kimi pisləyib. Publisist Tiqran Paskeviçyan layihəni Türkmənistanın keçmiş prezidenti Saparmurat Niyazovun "Ruhnamə" kitabı ilə müqayisə edərək Paşinyanın konsepsiyasını "onun əyləncəsi üçün bir oyuncağa çevriləcək manifest" adlandırıb. Sənədli filmlər rejissoru Hovannes İsxanyan kimi digərləri isə konsepsiyanın bir şəxs ətrafında qurulduğunu iddia edərək deyir: "biz hamını özünə bənzətmək istəyən bir insanla qarşı-qarşıyayıq".

Baş nazir Paşinyan bu ittihamları qətiyyətlə rədd edib. O, bu yaxınlarda keçirdiyi brifinqdə "Biz heç nəyə nəzarət etmək niyyətində deyilik. Ermənistan demokratik dövlət olub, var və olacaq", - deyə bildirib. O, məqsədin bu gün ermənilər tərəfindən yaradılan mədəniyyəti sənədləşdirmək və gələcək nəsillər üçün qorumaq, müasir incəsənət, musiqi və hətta mətbəxin milli irsin bir hissəsi kimi tanınmasını təmin etmək olduğunu müdafiə edib. Kukla Teatrının bədii rəhbəri Ruben Babayan kimi bəzi şəxslər hökumətin mövqeyini dəstəkləyərək, "dövlətin müharibə, intiqam və zorakılıq təbliğatını təşviq etmək məcburiyyətində olmadığını" bildirib.

Bu ideoloji təşəbbüs gərgin siyasi mühitdə baş verir. Paşinyan hökuməti gələcəyə baxdığı halda, müxalif qüvvələr onun hakimiyyətdən uzaqlaşdırılmasına çalışır. Keçmiş prezident Serj Sarkisyanın rəhbərlik etdiyi Respublikaçılar Partiyası parlamentdə etimadsızlıq məsələsinin qaldırılması üçün digər qruplarla müzakirələr aparır. Lakin "Şərəfim var" fraksiyasının əvvəlki cəhdi indiyədək kifayət qədər dəstək toplaya bilməyib və ən böyük müxalifət bloku bu təşəbbüsə qoşulmayıb.

"Real Ermənistan" təşəbbüsü avqustun 8-də ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə Azərbaycanla imzalanmış sülh sazişindən sonra regionda baş verən mühüm dəyişikliklər fonunda həyata keçirilir. Bu yeni dövr hər iki ölkənin ABŞ ilə süni intellekt sahəsində əməkdaşlıq haqqında memorandumlar imzalamasına şahid olub ki, bu da texnoloji və iqtisadi inteqrasiyaya doğru bir hərəkətdən xəbər verir. Paşinyanın vizionu Ermənistanı mədəni və psixoloji cəhətdən bu yeni reallığa bağlamaq cəhdi kimi görünsə də, irəliyə gedən yol həm onun hökuməti daxilində, həm də küçələrdə mübahisəli olaraq qalır.