Həbsdəki Tədqiqatçı İqbal Əbilovun Elmi Kitabı Dövlətə Xəyanətə Görə Həbs Edildiyi Halda Nəşr Olunub

İqbal Əbilov

Həbsdə olan etnik tədqiqatçı və “Talış Milli Akademiyası xəbərləri” jurnalının baş redaktoru İqbal Əbilovun yeni kitabı onun qohumları və Əbilovun Hüquqlarını Müdafiə Komitəsinin məlumatına görə nəşr edilib. Akademik əsərin nəşri, Əbilovun dövlətə xəyanət və milli nifrəti qızışdırma ittihamları ilə 18 il həbs cəzası çəkdiyi bir dövrə təsadüf edir.

“Talış Nitqindən Fraqmentlər I” adlı kitab, Əbilovun həmtəsisçisi olduğu Talış Milli Akademiyasının təsis etdiyi “Bibliotheca Talyshica” seriyasının ilk nəşridir. Kitab nüfuzlu akademik nəşriyyat Lincom tərəfindən rus dilində dərc edilib.

Nəşr, XIX əsrin ikinci yarısında alman-rus şərqşünası Boris Dorn tərəfindən toplanmış və 2012-ci ildə Əbilovun arxivlərdə aşkar etdiyi əlyazmalar toplusunu ehtiva edir. Bu sənədlər Talış dilinin şimal dialektinin mühüm tarixi qeydi hesab olunur. Əbilovun Hüquqlarını Müdafiə Komitəsi, kitabın materiallarının “Talış dilinin şimal dialekti barədə bu günədək məlum olan ən qədim elmi araşdırmalardan biri” olduğunu qeyd edərək, onun əhəmiyyətini vurğulayıb.

Əbilovun həbsi və məhkum olunması, onun tərəfdarlarının təqdim etdiyi başqa bir hekayənin mərkəzindədir. O, 22 iyul 2024-cü ildə, ailəsini ziyarət etmək üçün Azərbaycana gəldiyi zaman Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin (DTX) əməkdaşları tərəfindən saxlanılıb. Belarusda yaşayan Əbilov, sonradan Cinayət Məcəlləsinin bir neçə maddəsi, o cümlədən dövlətə xəyanət və dövlət əleyhinə yönələn açıq çağırışlar ilə ittiham olunub.

Lənkəran Ağır Cinayətlər Məhkəməsi 20 may 2025-ci ildə onu 18 il həbs cəzasına məhkum edib. Əbilov ardıcıl olaraq ittihamları rədd edərək, işinin sırf elmi fəaliyyətlə bağlı olduğunu bildirib. Əbilovun Hüquqlarını Müdafiə Komitəsi bu iddianı dəstəkləyərək, onun yeganə “cinayətinin” “elmi obyektivlik, vicdanlı araşdırma və mədəni irsin qorunması” olduğunu bildirib. Hüquq müdafiəçiləri də onu siyasi məhbus kimi tanıyıblar.

Belarus Dövlət Universitetini beynəlxalq münasibətlər üzrə bakalavr və magistr dərəcələrini bitirdikdən sonra aspirantura təhsilinə başlayan Əbilov, həmçinin Talış folkloru və tarixi sənədlərini nəşr edən virtual “Talış Milli Akademiyası xəbərləri” saytının baş redaktoru vəzifəsində çalışıb.