Anar Məmmədli Azərbaycanın Onun İşinə dair Strasburq Məhkəməsinin Qərarını İcra Etməsini Tələb Etmək üçün Avropa Şurasına Müraciət Edib

Anar Məmmədli

Hazırda Bakı 1 saylı İstintaq Təcridxanasında saxlanılan Seçkilərin Monitorinqi və Demokratiyanın Tədrisi Mərkəzinin (SMDTM) rəhbəri Anar Məmmədli Avropa Şurası Nazirlər Komitəsinə "Məmmədli Azərbaycana qarşı" işi üzrə İnsan Hüquqları üzrə Avropa Məhkəməsinin (İHAM) qərarı ilə müəyyən edilmiş fərdi tədbirlərin Azərbaycan hökuməti tərəfindən icra edilməməsi ilə bağlı müraciət göndərib.

Qeyd edək ki, Məmmədli 2013-cü ildə iqtisadi ittihamlarla həbs edilib və məhkum olunub, onların siyasi motivli olması İHAM-ın 2018-ci il tarixli qərarı ilə təsdiqlənib.

Öz bəyanatında Məmmədli hökumətin ona qarşı əvvəlki cinayət işi üzrə "qəsdən bəraət hökmünün çıxarılmasını ləngitdiyini" göstərir. Fəal daha sonra qeyd edir ki, Azərbaycan hakimiyyəti İHAM-ın sözügedən qərarının əsas şərtini icra etməyərək, Nazirlər Komitəsini "ittiham hökmünün ləğv edildiyini yalan iddia edərək" aldadıb. "Nəticədə, əvvəlki qanunsuz məhkumiyyət saxta ittihamlarla mənə qarşı açılan yeni cinayət işində hələ də ağırlaşdırıcı hal kimi nəzərə alınır," Məmmədli öz bəyanatında vurğulayır.

Məmmədli yeddi il əvvəl qəbul edilmiş İHAM qərarının davamlı olaraq icra edilməməsini "icra edilməyən qərarın özünün cəza formasına çevrildiyi" bir vəziyyət kimi təsvir edir. O, bunun təkcə onun şəxsi hüquqlarını pozmadığını, həm də "Strasburq sisteminin nüfuzuna və etibarlılığına açıq çağırış" olduğunu iddia edir. Onun sözlərinə görə, belə bir davranış "kontinental miqyasda təhlükəli presedent yaradır" və digər dövlətlərə İHAM qərarlarının icra edilməyə biləcəyinə dair yanlış siqnal göndərir.

Məmmədli qeyd edir ki, o, Bakı İstintaq Təcridxanasında 540 gündən çoxdur ki, saxlanılır və milli məhkəmələr onun ilkin həbs müddətini dörd dəfə uzadıb, hər dəfə yalnız "irəli sürülən ittihamların ağırlığına" istinad ediblər. O vurğulayır ki, bu qərarların heç biri ədalətli məhkəmə araşdırması standartlarına uyğun gəlməyib və apellyasiya məhkəmələri oxşar şablon arqumentlərdən istifadə edərək onları təsdiqləyib.

O, vurğulayır ki, bu məsələ artıq onun şəxsi işinin hüdudlarından kənara çıxır və bütövlükdə Avropa insan hüquqlarının müdafiəsi sisteminə etibarı əhatə edir. "Təkcə fərdi qərarların icrası deyil, həm də İnsan Hüquqları üzrə Avropa Konvensiyasının bütün hüquq-mühafizə sisteminə inam təhlükə altındadır," Məmmədli qeyd edir.

O, Nazirlər Komitəsini qərarın icrası üçün dəqiq meyarlar və müddətlər müəyyən edən yeni aralıq qətnamənin qəbulu da daxil olmaqla, daha qətiyyətli mövqe tutmağa çağırır. Məmmədli hesab edir: "Bu kritik məqamda Nazirlər Komitəsi demokratik dəyərlərə qarşı getdikcə genişlənən hücum fonunda prinsipial mövqeyini qorumalı və Konvensiya sisteminə etimadı təmin etməlidir."

"Siyasi həbs təkcə fərdin hüquqlarının pozulması deyil, həm də demokratik dəyərlərə və Avropa hüquq qaydasına birbaşa təhdiddir. Bu qərarların icrasındakı davamlı gecikmələr bütün Konvensiya sisteminin bütövlüyünü sarsıdır," Məmmədli yekunlaşdırır.

Seçkilərin Monitorinqi və Demokratiyanın Tədrisi Mərkəzinin (SMDTM) rəhbəri Anar Məmmədli 29 aprel 2024-cü ildə Bakıda saxlanılıb və "Abzas Media" nəşrinin əməkdaşları ilə bağlı iş çərçivəsində qaçaqmalçılıq ittihamı ilə həbs edilib. Məmmədlinin işi daha sonra ayrıca icraata ayrılıb. Aprelin 8-də frilans jurnalist Anar Abdulla (Abdullayev) Bakı polisinə çağırılıb və ona Anar Məmmədlinin işi üzrə ittihamlar irəli sürülüb. Qaçaqmalçılıqla yanaşı, onlar Cinayət Məcəlləsinin daha 7 maddəsi ilə ittiham olunublar.

Abdulla əvvəlcə polis nəzarətinə verilsə də, avqust ayında məhkəmə onu həbs qətimkan tədbiri ilə əvəz edib.

Hər iki təqsirləndirilən şəxs hüquq müdafiəçiləri tərəfindən siyasi məhbus kimi tanınır. Məmmədli insan hüquqları müdafiəçisi və seçki eksperti kimi tanınır. Rəhbərlik etdiyi qurumlar 2000-ci illərin əvvəllərindən Azərbaycanda seçkiləri müşahidə edib.